Štetni aditivi u hrani – Aditivi u hrani su supstance koje se dodaju kako bi se hrana sačuvala, pojačao ukus ili izgled. Neki prirodni aditivi poput sirća, soli, sumporovog dioksida se koriste već stotinama godina. Podizanje popularnosti prerađene hrane u drugoj polovini 20.-og veka dovela je do povećanja broja aditiva kako prirodnih tako i veštačkih. Tokom godina razvile su se mnoge rasprave o sigurnosti aditiva. Mnoge zemlje su donele zakone o zabrani niza sastojaka koji su dokazano povezani s rakom, neurološkim bolestima te drugim zdravstvenim poremećajima. Uprkos rastu zabrinutosti poslednjih nekoliko godina i dalje se aditivi koristi u različitim proizvodima kako bi zadovoljili potražnju za hranom koja se uklapa u ubrzani stil života. Važno je obratiti pažnju na hranu koju kupujete i sastojke koje sadrži kako biste izbjegli rizik od ozbiljnih pa čak i smrtonosnih bolesti. U nastavku vam skrećemo pažnju na 10 aditiva koja biste trebali svakako izbegavati. Štetni aditivi u hrani Visoko fruktozni kukuruzni sirup Visoko fruktozni kukuruzni sirup je jeftin zaslađivač koji se dodaje u gazirana pića, voćne napitke, prelive za salatu i prerađene grickalice. Preterana konzumacija gaziranih pića koji sadrže visoko fruktozni kukuruzni sirup je glavni krivac mnogih bolesti u SAD-u. Visoko fruktozni sirup povećava rizik od metaboličkog sindroma, odnosno skupine metaboličkih poremećaja koji se javljaju zajedno. Konzumacija kukuruznog sirupa dovodi do: povećanja nivoa šećera u krvi, povećanja nivoa triglicerida, visokog krvnog pritiska, viška trbušne masnoće, rasta holesterola. Mononatrijev glutaminat (natrijev glukamat, E621) Mononatrijev glutaminat je pojačivač ukusa koji se najviše koristi u industrijski prerađenoj hrani i azijskoj kuhinji. Može se pronaći u limenkama smrznute hrane, kupljenih salata, supa i dečjih grickalica. Osobe koje redovno konzumiraju azijsku hranu s vremenom mogu razviti tzv. sindrom “azijskog restorana” – odnosno razne nuspojave poput: glavobolje, bolova u prsima, gubitak osećaja u ustima i grla, zatim znojenje. Veštačke boje Veštačke boje se najčešće koriste u bombonima, slatkišima, sladoledima, sportskim napitcima, namazima, začinima i prerađenim grickalicama (žitaricama, testeninama, rezancima). Žuta boja (tartazin) nalazi se u bezalkoholnim pićima, gumenim bombonima i drugim proizvodima. Prema studiji objavljenoj 2015. godine u časopisu Anticancer Research, dugotrajno konzumiranje tartazina može uzrokovati rak te pogoršati simptome astme. Plava boja koja se nalazi u energetskim napitcima i ostalim gaziranim pićima, sladoledima i sl. izaziva progresiju raka kože. Rezultati studije su objavljeni u časopisu Journal of General Pshysiology 2013. godine. Ostale prehrambene boje, kao što su crvena i zelena povezane s tumorima i hiperaktivnošću kod dece. Štetni aditivi u hrani Kalijum bromat Kalijum bromat je dodatak hrani koji čini tijesto hleba elastičnijim te omogućava podizanje testa. Još uvijek se široko koristi u SAD-u premda su istraživanja na životinjama pokazala kancerogeno delovanje kalijum bromata što je i dovelo do zabrane u velikom broju zemalja kao što su EU, Argentina, Kanada, Peru, Južna Koreja, Brazil i Nigerija. Na temelju studija koje su sprovedene na pacovima, konzumiranje kalijum bromata loše utieče na štitnu žlezdu i bubrege te uzrokuje stvaranje bubrežnih tumora. Aspartam Aspartam, veštački zaslađivač koji se nalazi u gaziranim i dijetalnim pićima, jogurtu, žvakaćim gumama pa čak i u nekim lijekovima. Redovita konzumacija hrane koja je bogata aspartamom može dovesti do kliničke hipertenzije i srčane aritmije (nepravilnog otkucaja srca). Moguće nuspojave konzumacije aspartama su: glavobolja, vrtoglavica, depresija, umor, ubrzani rad srca, nesanica. Trans – masne kiseline Trans – masne kiseline mogu začepiti vaše arterije što dovodi do hronične bolesti srca. Redovna i visoka potrošnja trans masti je vodeći uzrok srčanih bolesti. Hrana koja sadrži veće količine trans masti su margarin, duboko pržena i pečena hrana. Štetni aditivi u hrani Olestra Olestra je zamjenska mast koja se može naći u grickalicama kao što je čips. Konzumiranje olestre smanjuje apsorpciju karotenoida, a dugoročni nedostatak karotenoida povećava rizik od raka i bolesti srca. Između ostalog olestra može uzrokovati nuspojave kao što su: grčevi u stomaku, dijareju I naslage masnoće u stolici. Natrijev nitrit (E250) i nitrati Dodatak hrani koji daje karakterističan ukus i crvenu boju suvomesnatim proizvodima, pršuta, slanina i sl. Neko povrće takođe može sadržati nitrate u znatim količinama, zavisno od procesa proizvodnje, osobinama zemljišta i intenzitetu svetlosti. Najčešće je reč o lisnatom povrću kao što su: salata, spanać, blitva, rukola i sl. Prema istraživanju iz 2001. godine koje je objavljeno u časopisu Epidemiology nitrat koji je pronađen u vodi za piće ima negativni utjecaj na razvoj mehura maternice te dovodi do raka jajnika i debelog crijeva. Bromirano biljno ulje (BVO) Bromirano biljno ulje je prehrambeni aditiv koji se koristi u industriji pića. Preterana konzumacija pića (oko 2l dnevno) bogatog bromiranim biljnim uljem može izazvati trovanje koje karakterišu simptomi u vidu glavobolje, umora i gubitka pamćenja. Osim toga dugoročna konzumacija bromiranog ulja može uzrokovati: niz psiholoških simptoma, osip na koži i teške akne, gubitak apetita i bol u trbuhu, umor, srčane aritmije I metalani ukus u ustima. Butilirani hidroksioanisol (BHA, E320) i butilirani hidroksitoulen (BHT, E321) BHA i BHT su fenolni spojevi, odnosno sintetski proizvedeni antioksidansi koji sprječavaju da ulja, masti oksidiraju i pokvare se. Premda je stav odgovornih institucija da su ovi aditivi sigurni , prisutna je konstantna rasprava o kancerogenim svojstvima BHA i BHT. Dugogodišnjim toksikološkim ispitivanjima na životinjama dokazano je da butilirani hidroksioanisol i butilirani hidroksitoulen mogu izazvati pojavu tumora.
